“Sıkıcı” insanların neden sıkıcı olduğu araştırıldı

Bilim insanları bazı kişilerin neden sıkıcı diye nitelendiğini ortaya çıkarmak için bir araştırma yürüttü.

Hakemli bilimsel dergi Personality and Social Psychology Bulletin’de yayımlanan makalede, bireyleri hangi özelliklerin sıkıcı gösterdiğini ve bu özelliklerin başka insanlar üzerindeki algıyı nasıl etkilediği masaya yatırıldı.

Psikoloji araştırmacıları, 5 farklı anket çalışması yürüttü ve 500’den fazla katılımcıdan en klişe özelliklerini, hobilerini ve işlerini sıralamasını istedi.

Anket katılımcıları ayrıca, en sıkıcı buldukları özelliklerin bir listesini hazırladı ve ardından bunları sıraladı.

Essex Üniversitesi’nde görev alan araştırmacı Wijnand Van Tilburg liderliğindeki ekip, makalede, “Ne yazık ki, bazı insanlar sıkıcı olarak algılanıyor” diye yazdı:

Başkalarını sıkıcı hale getiren klişe özellikleri, katılımcıların bunları üretmesini ve ardından derecelendirmesini isteyerek irdeledik.

Listedeki en sıkıcı bulunan 5 iş arasında veri analizi, muhasebe, vergi/sigorta işi, temizlik işçiliği ve bankacılık yer aldı.

Katılımcıların sıraladığı en sıkıcı hobiler ise uyku, dinsel aktiviteler, televizyon, hayvan gözlemciliği ve matematikti.

Bunun ardından sıra, en sıkıcı bireysel özelliklere geldi. Katılımcılar bu özellikleri “ilgi alanına sahip olmamak, espri yeteneğinden yoksun olmak, fikirlerine hakim olmamak ve her şeyden şikayet etmek” diye sıraladı.

İlk iki anketin ardından araştırmacılar, katılımcıların sıkıcı insanlara yönelik davranışlarını değerlendirmek için yeni sorular hazırladı.

Değerlendirmeler sonucunda, katılımcıların sıkıcı diye niteledikleri kişilerden kaçındıkları ve bu kişilere sosyal anlamda şans vermeye yanaşmadıkları anlaşıldı.

Van Tilburg, “Algılar değişebilir ama insanlar, ‘sıkıcı’ işleri ve hobileri olan kişilerle sohbet etmeye zaman ayırmayabilir. Bunun yerine onlardan kaçmayı seçiyorlar” diye konuştu:

Bu kişilerin, yanıldığınızı kanıtlama ve bu olumsuz klişeleri kırma şansları yok.

Diğer yandan, araştırmacılar bulgularının kısıtlılığına da dikkat çekiyor. Zira katılımcı grubu nispeten az sayıda kişiden oluşuyor ve bunların büyük kısmı ABD’de ikamet ediyor.

Bu nedenle farklı kültürlerden kişilerin “en sıkıcı” diye sıraladığı meslekler ve hobiler değişiklik gösterebilir.

Ancak bu araştırma, “sıkıcı insanlar” klişesini çok yönlü araştıran ilk çalışmalardan oldu. Bu nedenle uzmanlar, bulguların söz konusu klişeleri yıkmak için önemli olduğunu söylüyor.

Van Tilburg, konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı:

Gerçek şu ki bankacılar ve muhasebeciler son derece yetenekli ve toplumsal açıdan güçlü. Belki de onları üzmemeye ve sıkıcı diye klişeleştirmemeye çalışmalıyız!